Μέταλλα τα πολύτιμα

Μέταλλα τα πολύτιμα

Μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο χωρίς ποδήλατα, μηχανάκια ή αυτοκίνητα; Έναν κόσμο χωρίς γέφυρες ή μηχανήματα, χωρίς επιστημονικά ή χειρουργικά εργαλεία; Χωρίς συνδετήρες, κονσέρβες ή κουτάκια αναψυκτικών; Έτσι θα ήταν ο κόσμος μας χωρίς τα μέταλλα!


Τι είναι τα μέταλλα; Μια μεγάλη κατηγορία χημικών στοιχείων με κοινές ιδιότητες, όπως η λάμψη, η υψηλή αγωγιμότητα, η δυνατότητα σχηματισμού ελασμάτων και συρμάτων. Χαρακτηριστικά μέταλλα είναι ο σίδηρος, ο χαλκός, το αργίλιο (αλουμίνιο), το νάτριο, το ασβέστιο, ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο, το τιτάνιο και το ουράνιο. Με εξαίρεση τον υδράργυρο όλα τα μέταλλα σε θερμοκρασία δωματίου (20° C) είναι στερεά. Επίσης με εξαίρεση τον χαλκό που είναι κόκκινος και τον χρυσό που είναι κίτρινος τα μέταλλα έχουν ένα χαρακτηριστικό αργυρόλευκο χρώμα. Η τεχνική με την οποία εξάγονται τα μέταλλα από τα μεταλλεύματα, ο καθαρισμός και όλες οι απαραίτητες εργασίες λήψης καθαρών μετάλλων, ή κραμάτων ή άλλων ενώσεων ονομάζεται μεταλλουργία.
Η ιστορία της μεταλλουργίας, που στην αρχαία Ελλάδα προστατευόταν από τον θεό Ήφαιστο, συνδέεται με την εξέλιξη του ανθρώπου και το πέρασμά του από την προϊστορία στην ιστορία. Γύρω στο 5.000 π. Χ. ο άνθρωπος πέρασε από την Λίθινη Εποχή στην Εποχή του Χαλκού και αργότερα στην Εποχή του Μπρούτζου και του Σιδήρου. Η χρήση των μετάλλων αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για την εξέλιξη της τεχνολογίας και οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις έχουν δείξει ότι ο άνθρωπος χρησιμοποίησε πρώτα τα μέταλλα που βρίσκονται στη φύση σε καθαρή μορφή. Το επόμενο μεγάλο βήμα ήταν η ανακάλυψη μεθόδων για την ανάκτηση των μετάλλων από τα ορυκτά. Η τήξη του χαλκού για παράδειγμα, με τη θερμότητα που ελκύουν τα ξύλα που καίγονται, ανακαλύφθηκε πιθανόν πολύ νωρίς.

Η γνώση της μεταλλουργίας επέτρεψε σε ορισμένες φυλές να επεκτείνουν την ισχύ τους και να επιβληθούν σε άλλους φυλές. Για παράδειγμα, τον 9ο αιώνα π. Χ. οι Δωριείς που γνώριζαν πώς να φτιάχνουν όπλα και άλλα αντικείμενα από σίδηρο κατάφεραν να επιβληθούν στους Αχαιούς και τις άλλες ελληνικές φυλές που είχαν όπλα λιγότερο ανθεκτικά φτιαγμένα από χαλκό. Επίσης, έδωσε την δυνατότητα στον άνθρωπο να δημιουργήσει το χρήμα, δηλαδή μεταλλικά αντικείμενα τα οποία αντιπροσώπευαν μια συγκεκριμένη αξία. Οι Αθηναίοι, τον 5ο αιώνα π. Χ. με τον άργυρο από τα μεταλλεία του Λαυρίου χρηματοδότησαν την ναυπήγηση τριηρών και δημιούργησαν την Αθηναϊκή Κοινοπολιτεία, οι Μακεδόνες στηρίχθηκαν στον χρυσό του Παγγαίου για να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν τον άργυρο των μεταλλείων της Ισπανίας για να κοσμήσουν την Ρώμη.