Ιστορική Αναδρομή στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ)

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 τέθηκε ο στόχος για μια ενωμένη Ευρώπη, με ενιαία οικονομία και κοινό νόμισμα. Τον Ιούνιο του 1988, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε τη σταδιακή υλοποίηση του στόχου αυτού και ανέθεσε σε αρμόδια Επιτροπή, υπό την προεδρία του Jacques Delors, τότε Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να μελετήσει και να προτείνει εισηγήσεις που θα οδηγούσαν στην εν λόγω ένωση.

Στη βάση των εισηγήσεων της Επιτροπής Delors, η συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) έθεσε θεμελιακό πλέον στόχο την επίτευξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) στην Ευρώπη σε τρία στάδια, μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Στο πρώτο στάδιο, που διήρκεσε από τον Ιούλιο του 1990 μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 1993, καταργήθηκαν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο δεύτερο στάδιο, που άρχισε την 1η Ιανουαρίου 1994, ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ίδρυμα (ΕΝΙ), με βασικό σκοπό την προπαρασκευή των κρατών μελών της Ε.Ε. στην πορεία προς μια ενιαία νομισματική αγορά, ενώ, ταυτόχρονα, υιοθέτησε την πολιτική της απαγόρευσης της χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα και της προνομιακής του πρόσβασης στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Την ίδια περίοδο άρχισε η διαδικασία δημοσιονομικής εξυγίανσης του Δημόσιου Τομέα, με τη διατύπωση συστάσεων από το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας (ECOFIN) προς τα 15 κράτη μέλη, για μείωση του κρατικού ελλείμματος κάτω από 3% του ΑΕΠ και του δημόσιου χρέους κάτω από 60% του ΑΕΠ. Το τρίτο στάδιο ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 1999, με την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος του ευρώ, από έντεκα χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υπέβαλαν αίτηση και πληρούσαν τα κριτήρια του Μάαστριχτ (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, και Φιλανδία), και με την ανάθεση της αρμοδιότητας για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής για τη ζώνη ευρώ στις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος.

Το τρίτο στάδιο της ΟΝΕ ολοκληρώθηκε με την φυσική εισαγωγή του ευρώ την 1/1/2002, που αποτέλεσε το σημαντικότερο εγχείρημα αλλαγής νομίσματος στην παγκόσμια ιστορία. Η Ευρώπη στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και αντιμετώπισε επιτυχώς τη δύσκολη πρόκληση της ομαλής μετάβασης στο νέο νόμισμα. Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη παρήγαγαν 15 δις. χαρτονομίσματα και 51 δις. κέρματα, ενώ στη συνέχεια διένειμαν κατά τις πρώτες εβδομάδες του 2002 περίπου 8 δις. χαρτονομίσματα και 38 δις. κέρματα. Επίσης, τα κράτη μέλη απέσυραν σε μερικές εβδομάδες ένα μεγάλο μέρος των 9 δις. εθνικών χαρτονομισμάτων και 107 δις. εθνικών κερμάτων που ήταν σε κυκλοφορία.

Το εγχείρημα της μετάβασης από τα εθνικά νομίσματα στο ενιαίο νόμισμα ευρώ στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, χάρη στη σχολαστική και αποτελεσματική προεργασία που έγινε από τις αρμόδιες αρχές, τη στενή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών και την ενθουσιώδη συμμετοχή των πολιτών.

Ευρωσύστημα

Το Ευρωσύστημα αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT) και τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των κρατών-μελών που υιοθέτησαν το ευρώ στο Τρίτο Στάδιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ONE).

Σήμερα συμμετέχουν στο Ευρωσύστημα 12 Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες.

Το Ευρωσύστημα διοικείται από το Διοικητικό Συμβούλιο και την Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ και από την 1η Ιανουαρίου, 1999, έχει αναλάβει το έργο της άσκησης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής για τη ζώνη του ευρώ. Πρωταρχικός σκοπός του είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.

Ζώνη του ευρώ

Η ζώνη του ευρώ περιλαμβάνει τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν υιοθετήσει το ευρώ ως το ενιαίο νόμισμα και στα οποία ασκείται ενιαία νομισματική πολιτική με ευθύνη των οργάνων λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Τη στιγμή αυτή, η ζώνη του ευρώ περιλαμβάνει δώδεκα χώρες, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και τη Φινλανδία